پمپ مکانیزمی است برای تولید جریان. با توجه به اینکه تولید نیرو و گشتاور در هیدرولیک توسط روغن صورت می گیرد و این روغن باید دارای انرژی جنبشی باشد، به عبارت دیگر ساکن نباشد تا بتواند تولید نیرو و گشتاور نماید. در این مقاله به بررسی انواع پمپ ها خواهیم پرداخت.
پمپ وسیله ای است برای تولید این حرکت. نکتهی مهم در مورد آنها این است که کار آنها در واقع تولید جریان است نه فشار. فشار در اثر مقاومت در برابر جریان به وجود می آید. مقاومت در برابر جریان در اثر عواملی نظیر بار خارجی ( مثلا بار روی بالابر )،اصطکاک و بسته بودن مسیر حرکت (بسته بودن شیرها) به وجود می آید.
در تصویر زیر انواع پمپها را به شما معرفی خواهیم کرد:
پمپ غیرجابجایی مثبت
جریان خروجی این نوع با افزایش فشار در دهانهی خروجی کاهش می یابد. در صورتی که دهانهی خروجی آنها کاملا مسدود شود خروجی به صفر رسیده و تولید گرما می شود. شکل زیر نمودار جریان- فشار پمپ سانتریفیوژ به عنوان پمپ غیر جابجایی مثبت در مقایسه با پمپ دنده ای به عنوان پمپ جابجایی مثبت را نمایش می دهد.
پمپ جابجایی مثبت
این نوع پمپها به لحاظ تئوری حجم ثابتی از سیال را انتقال میدهند و با افزایش فشار دبی کاهش نمییابد. البته در عمل با افزایش فشار همانطور که در شکل بالا دیده میشود خروجی آن از مقدار تئوری کمتر میشود که به آن انحراف مجاز گویند و در صورتی که این انحراف بیشتر از مقدار مجاز باشد، نیاز به تعمیر دارد.
پمپهای چرخ دنده خارجی
ساختمان این نوع شامل دو چرخ دنده، پوسته، یاتاقان و شفت میباشد. یکی از دو چرخدنده از طریق شفت به موتور محرک وصل شده و چرخدندهی محرک نامیده میشود. چرخدندهی دوم متحرک می باشد. با چرخش چرخ دندهها، در ورودی آن، دنده ها از یکدیگر دور شده و موجب افت فشار در در دهانهی ورودی نسبت به فشار اتمسفر میگردد. این اختلاف فشار باعث رانده شدن روغن به داخل پمپ میشود. روغن ورودی در فضای بین دندانهها محبوس شده و به سمت دهانهی خروجی حمل می گردند.
پمپ چرخ دنده داخلی
در این پمپها از دو چرخ دندهی درگیر یکی محیط بیرونی و دیگری محیط داخلی آن دندانه دار میباشد. چرخ دندهی کوچکتر که داخل چرخ دندهی بزرگتر قرار گرفته، از طریق شفت به موتور محرک وصل شده و چرخ دندهی بزرگتر را با خود به حرکت در می آورد. قطعهی هلالی شکل باعث می شود هنگام چرخش روغن بین دندانههای دو چرخ دنده محبوس شده و به طرف خروجی حمل گردد. خروجی یکنواخت، مناسب بودن برای روغنهای با ویسکوزیتهی بالا از ویژگیهای آنها است.
پمپهای ژیروتوری
این پمپها با استفاده از دو چرخ دنده با دندههای هیپو سیکلوئیدی عمل پمپاژ را انجام میدهند. هر یک از دو چرخ دنده میتوانند به موتور محرک وصل شده و دیگری را به حرکت درآورند. چرخ دندهی بیرونی یک دندانه بیشتر از چرخ دندهی داخلی داشته و همین اختلاف دندانه موجب شکل گیری فضای مکش و ارسال می گردد.
پمپهای حلزونی
اجزای اصلی این پمپها دو یا سه پیچ حلزون می باشد. یکی از این پیچها که توسط شفت به موتور محرک وصل میشود محرک و مابقی متحرک میباشند. اگر شیار پیچ حلزون متجرک، راستگرد باشد، متحرکها چپگرد خواهند بود و بالعکس.
پمپهای تیغهای
در این پمپها یک روتور شیاردار درون محفظهای بیضوی یا دایرهای دوران میکند. تیغهها درون شیارهای محیطی این روتور قرار گرفتهاند و تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز حاصل از چرخش به بیرون پرتاب میشوند. با توجه به خارج از مرکز بودن روتور و محفظه نسبت به هم فضای ایجاد شده بین تیغه ها و پوسته تغییر کرده و فضای مکش و ارسال شکل میگیرد.
پمپهای پیستونی
اساس کار پمپهای پیستونی حرکت رفت و برگشتی پیستون در داخل سیلندر میباشد. همان طور که با کشیدن پیستون یک سرنگ به عقب، مایع به داخل آن مکیده شده و با فشردن پیستون، مایع از آن خارج می شود، در انواع پیستونی حرکت دورانی شفت ورودی به حرکت رفت و برگشتی پیستون داخل سیلندر تبدیل شده و عمل مکش و ارسال روغن صورت می گیرد. یکی از مشخصههای اصلی آنها فشار کاری بالا است به همین دلیل نسبت به سایر انواع گرانتر میباشند. در شکلهای روبرو سه مدل پمپ پیستونی نمایش داده شده است.